Hiar ka rep ba la sngew standard palat

Ka jinghiar ka kam rep haka jylla ka jongngi ka nang pynduh nong shuh shuh IA ki nongshongshnong bad IA ki nongrep bad wat IA ka Sorkar ruh kumjuh kam lah lait na ka jingduhnong namar ha jinghiar ka rep ka riang ha ka jylla Kat nang mih ki sngi.

Kumba la ju tip ba ka jylla Meghalaya ka don haduh 81 na ka shispah kiba Im ha ka rep ka riang kamut Lada kitei ki 81 na ka shispah ki long kiba lah bha ban Pynmih marrep kan long ka jingiohnong IA ki bad IA ka jylla hi baroh kawei bad ba kan nym donkam shuh ban thied Mar na bar bad kaba pynlong pynban Kum ka lad ai kam aijam IA ki samla khlemkam ka jylla.

Ha ka jylla jongngi don shibun ki mar rep kiba ka Mei mariang ka ai bad bun na ki nongrep ki im jakpoh na ka kam rep Kum IA u Kwai, Tympew, Sla tyrpad, Synsar, Soh, Khaw, Jhur, riewhadem, bad shibun ki jingthung kiba iahap bad ka suinbneng kumjuh bad ka khyndew. Bunsien na ka liang ki kmie ki kpa ki ju pynshlur iala ki khun ba kin nang kin stad bha ban dup ioh ka ioh jam kaba biang lyngba ka jingminot ha ka kam pule ka Jong ki haoid Kane ka long kaba biang palat IA kito ki bym ju rep. Kane ka long ka ba bakla namar kita ki 81 na ka shispah ki neh bad ki sah kumjuh hynrei kata ka rukom pynmih ka nang hiar na ka daw ka jingbakla ban pynshai halor ka jingnang jingstad.

Bun na ki khun nongrep haba ki lah pass na ka jingpule ki sdang sa ka wad kam bad ruh don kiba lah ioh kam bad khamtam kito leilei kiba wan na nyngkyndong ka long kaba sngewsarong, hynrei bun na ki ki la klet IA ka thymmei jingkamai Jong ki kmie ki kpa (traditional,) bad bun na ki ki la pyrkhat ba ka kam rep ka dei ka kam ba ha poh eh napdeng ki kiwei pat ki jingtrei  bad ruh ban kyntait wat IA ka subject jingpule kaba dei shaphang ka Rep ka Riang( Agriculture) ban pyntbit shuh lane ban pynjanai IA ka rukom rep.

Kat haduh kine ki sngi don shibun ki samla pule kiba wan na ka ing ka sem Jong ki nongrep kiba kyntait ban pule IA ka kam Rep kam Riang ( agriculture) ha ka kyrdang pule Jong ki. Namar 100 na ka 100 hi ki leit ban pule na ka bynta ban lait na ka kam rep kaba mut ban shah ha u lyer bad u slap hynrei bapli ki lah klet IA ka kor technology kaba baroh ki IA pyndonkam ban Pynsuk IA ka kam ka jam. Naba kiwei pat ki bynta ka pyrthei ki la shim IA ka kam Agriculture Kum kawei na ki kam kaba ym lah satia ba iaidlait bad kaba kynthup haduh ka Tertiary Sector namar ka jingmyntoi ka la long lypa IA u nongrep.

Ka jingshah ialam bakla bad ka jinhsngewthuh bakla ka la pynlong IA ka jingduhnong kaba khraw bad Lada dei ki kmie ki kpa lane ki khun kiba sngewthuh kiba iar jingmut jingpyrkhat khamtam kiba wan na ka ing ka sem jong ki nongrep ki dei kiba pule pyntbit ialade ha ka kam Rep lane Agriculture kaba mut ba nang pynbha shuh shuh bad ban pyniair shuh IA kaei kaba la don lypa bad kan long ka jingmyntoi IA ka kam bad lyngba ka jingpule don ka lad ban iasnoh ha ryngkat bad ki kor ki bor ban pynsted IA ka rukom pynmih (production) bad ha ka ba khatduh iohnong bad ioh kam hi manga maphi.