MEGHINN

Ka dustur u Khasi Khara ha kaba iadei bad ka pyniaid shnong pyniaid thaw ki ju thaw IA ka kyndon aiñ shnong dei lyngba ka Dorbar u Khasi kaba ju long ym palat IA ka ar sien shisnem Kum ka rukom u Khasi. Ka Dorbar Khasi kaba dei Tang u paid Khasi, u Shynrang ka Ing, U kpa U kni ne u Rangbah ka ing u ba lah ban shong IA ka Dorbar Khasi kaba lah tip Kum ka Dorbar kaba shnong Nia bad kaba shong blei kaba wat ki kynthei ruh Kim bit satia ban rung ne iuh kjat ha ka Dorbar. Hynrei kiba bun ki shnong kiba don ha kylleng ki ri Khasi wat ha ka jaka ka Sorkar lane kata ka Municipal Area Jong ka Sor Shillong ruh lah ju don bad buh IA uta u Rangbah shnong uba la jied da u paidbah lyngba ka Dorbar Khasi.  Ynda phi peit IA ki jaka ha sor Shillong kiba bun ki dei ba shong khleh bad ki dkhar, bad don ki Shnong kiba shah ban IA tai lane shong Dorbar Lang u bar jylla kaba lah pynlong kaba bakla shaba palat IA ki Nong pyniaid shnong namar ka Dorbar ka dei Jong u khasi Khara u ba lah ban tai ban shim bynta

Kumba ngi la iohi lyngba ka jingkhein Jong ka Wei na ka Seng peit khuid peit suba ka ri India ka Swacht Bharat Jong u snem 2019 -2020 ka jylla jongngi ka wan ba 14 ha ka ri bad ha trai duh hapdeng ki jylla ka thain shatei lam mihngi (Northest) ha ka kyrdang ba 8. Ka thain shatei lammihngi ka jongngi ka dei ka jaka kaba khring bha IA ki ba nabar namar ka jingittynnad ka mariang bad kumjuh ka khuid ka suba bad khamtam hapoh ka jylla Meghalaya kadei kawei na ki jylla ba khuid tam ha ka ri India. Kumban shu pynkynmaw ka jingkhuid ka shnong Mawlynnong kaba la bat ha ka kyrdang Jingkhuid ha ka dewbah Asia kaba don ha thain riwar Pynursla civil sub division East Khasi hills district bad kumjuh ka jingkhuid ka shilynter ka Wahumngot kaba bat IA ka jingkhuid lane ka( most crystal clear water ) hapoh ka ri India kaba don ha u pud u Sam ka East Khasi Hill bad West Jaintia hills hajan ka shnong nongpdeng. Haba IA peit IA ka nongkyndong ka don shibun ka jingkyrmen ban ioh bat IA ka kyrdang haj

Naduh u bnai ba ar Jong u 2020 ba la pynbna khangdam (Lockdown) da ka Sorkar India baroh kawei ka RI kaba la neh lah ar bnai tam ha ryngkat kiwei pat ki khangdam Jong ki jylla bad ki curfew ha katto katne ki jaka bad ka jingpyrkhing ha ka iaid ka ieng ka la poi Sha ki 6 bnai duna ka jingpyrkhing ka sorkar namar ka khlam u Coronavirus ka la pynlong ia ki nongshna ringdur (film) ban hap sangeh shwa shipor. Bun na ki nongshna ringdur (film) ne nongshna jingrwai bad kumjuh ki nong ringdur lyngkot (series film) bad kiwei kiba ju kamai ja lyngba kawei na ki kor juk thymmai kaba la tip Kum ka YouTube. Lyngba kane bun bha na ki riew donsap ki ju kamai ja na Kane ka rynsan kor Internet bad ka long ka lad na ka bynta ki ba duh kam bad kiba don sap. Hapdeng kine kiei kiei baroh don pat bun kiba shim kabu namar ka khangdam ka sorkar bun na ki nongshna ringdur Kim ioh lad shuh ban Pynmih lane pyllait IA kita ki ringdur thymmai kaba la pynlong IA ki ban duh Nong bha namar Kim lah pynmih ringdur na k

Ym Tang ha iew ha man la ki jaka iew Jong ka ri Khasi la pynbudnam da ka "Bazar" kaba dei ka ktien dkhar bad la ai ruh da kito kiba dang shu wan mynnin ka sngi. Ka jingjynsur u paid Khasi baiar ban buhrieh ia ka ktien lajong bad ka jingiaishah ban don ba pyndonkam da ka ktien nongwei khamtan ha ka nongkynti ka bri u hynniewtrep. Ha iewduh 70 na ka 100 ki thoh da ka ktien dkhar "Bazar" kamut ka iew ha ka ktien dkhar bad ban pyndam Noh IA ka ktien Iewduh kaba la jer lah soit da u Syiem u patsha ha shwa ba un aiti ha ki paid Khasi baiar ban pet ban tda la ki mar ki mata ban iadie IA thied IA la ki jingrep ki jingphang ki soh ki pai ha katei ka jaka kaba hao hapoh ka bri u hynniewtrep hynniewskum. Mano ba ai bor IA kine ki riew shim kabu? Mano ba pynshlur IA kine ki nongtuh? Mano ba btin lynti iaid IA kine haduh khiewja ban wan ba Kim burom shuh IA u kñi u Kong ka ing ka sem Jing u paid Khasi. Balei ha ki bus kamai Sor la ju thoh Bazar kumjuh ha ki Kot ki sla Jong ki du

Ym baroh ki Khasi hynrei don bun pat kiba ju kam trai IA ka dukan u bar jylla Tang na ka bynta ka Kot ka sla ha ka dor ka barem. Kumba 80% na ki dukan ha iew ki dei Jong u bar jylla u ba buh IA ka Kot ka sla pat Jong ki kynthei Khasi Jong ngi ban lait IA ki khajna baheh. Ka Iewduh kadei ka iew Jong ka Hima Mylliem na ka bynta ki nongthied nongpet Jong ki paidbah Khasi kiba wan na kylleng ka bri u hynniewtrep ban wan die la ki mar rep mar riang kiba ha la ka rukom bad ka ba la peit pyrman da ka District Council kaba peit naduh ka khyndew ka shyiap bad IA ki Hima sima bad kumjuh ki Elaka. Haba peit IA ka Iew duh bun na ki Khasi ki shong die Madan hynrei kita ki mynder ne ki nongwei shisngi ki shong ha ki dukan heh kiba la pynlyngngoh na kaei ka daw ki ioh buit Jong ki ban wan thombor IA ka iew u Khasi Khara u mynbarim bajah Jong ka bri u hynniewtrep. Mano ba btin lynti IA kine? Ka jingkhlaiñ ki sengbhalang ha kaba khatduh ki ju khylliap barabor na ka daw ka Jing biang Kot biang sla ki du

Kat nang mih ki sngi na ka liang ka jylla Meghalaya ka la Jan ioh bat biang IA ka kyrdan banyngkong ha iaba iadei bad ka jingleh ban teh lakam IA ka jingpur u khniang Coronavirus ha ka jylla lyngba ka jingtreishitom ka Sorkar ryngkat ka jingiatreilang Jong ki paidbah nongshong shnong ka la duna bha kiba ioh IA une u khniang haduh mynta ka sngi.  Ka jingkoit kiba ioh IA une u khniang ki long Mar shiteng haduh mynta ka sngi kata mar 650 tam kiba dang sumar bad kiba lah koit. Kaba sngewtynnad ka long ka jingkiew kiba ioh IA une u khniang ka la nang duna shibun haba nujor ha ki sngi Bala dep bad kumjuh bad kiwei ki jylla bad ki ba bun hi ki dei ki shipai kiba ioh IA une u khniang. Shuh shuh lymda dei na ka daw ki shipai ba wan na bar bad IA kito kiba leit iathoh ka nym jia haduh katne bad ka lah ban wanrah shibun ki jingmyntoi pynban ka la ktah shibun IA kiba duk ki ba suk kiba lah duh ban leit kamai Tang na ka daw ki riewshim kabu. Hynrei ka Sorkar kam dei ban khein sting pat namar kadon

Im ka jaidbybriew haba don ki jingiakhih na ka bynta ka bha ka miat ka ri bad ka jaidbybriew lyngba ki Sengbhalang bapher bapher kiba don ha la ka Jong ka lama na ka bynta ban da ban ker IA ka khyndew ka shyiap kaba la shu ieh lyngkrang naduh ki phew snem mynshwa. Lyngba ki Sengbhalang kiba ju wan shakhmat ittynad IA ka phang ba ki iakhih ka long bunsien na ka bnta ban pynbor IA ka Sorkar ba kan kohnguh ban pynlongdoh pynhlong snam IA ki aiñ ka jaidbybriew khnang ba kan long ka jingshngain IA ki paidbah Jong ka bri u hynniewtrep na ka jing shah tyllep haki nongwei shisngi. Napdeng ki Sengbhalang kiba khampaw ha ka iakhih na ka bynta ka jaitbynriew ki long KSU, HYC, FKJGP, HNYF, HANM, RBYF bad JSU kiba la pynlut la ka por ka bor na ka bynta ban synniang hA la ka Jong ka bri. Ka jingiaid lynti ki Sengbhalang bunsien naduh ki por mynshwa na ka 100 Tang 10 ki urlong ki jingdawa bun na ki mat kiba shu Jah rngai kaba pynlyngngoh IA u paidbah bad donbok ha ki por mnshwa ki kor ki bor kumba lo

Ym Tang ka ri khasi hynrei ka Jaintia bad Garo ka long kumjuh namar ngi dang hap hapoh ka schedule area ha ryngkat ki jaitbynriew schedule tribe ba la ithuh da ka Sorkar lyngba ka Constitution bad lyngba ka jingpynkupbor ban pynneh pynsah IA kita ki jaitbynriew ritpaid kiba don Tang khyndiat eh hapoh ka ri India. Hynrei ka Jing bujli Sorkar na ka por Sha ka por ka don ka jingpynkylla hangne hangtai IA kita ki jingpynkupbor lane ka mon ba laitluid IA kita ki rit paid bad wat IA ka aiñ ruh don shibun kiba lah khylliap bad shibun kiba dang thymmai katkum ka jingpyniaid ka Sorkar. Ha kine ki khyllipmat ba kita ki ritpaid ki IA kynduh IA ki jingeh shibun hadien ba na ka liang ka Sorkar ba la ialam da ka BJP ka la kwah ban pyntyllun beit Sha baroh kawei ka RI Kum ki generalist IA ki jaitbynriew riewlum ne tribes bad wat IA ka niam ruh ki la don jingmut hynrei Kim da ioh lad bha. Ka jingpynmih aiñ na ka bynta ban pynduh jait Noh IA ki riewlum lynba ki Aiñ bapher bapher ka dei ka buit Jong ka

Ka Jing iakhih Jong ki nongdie Madan na ka bynta ban ioh IA ka hok ban shong die Madan biang hadien ka jingkhang ka Sorkar IA baroh kiba die Madan na ka daw ba kam long ryntih na ka liang ki nongdie Madan ba kaba pyn artatien IA ka Sorkar ba lehse Kum ha Kane ka por lyngba ka jing ia Lum briew palat ka lah ban ktah IA ka jylla Lada don ba ioh IA u khniang coronavirus ne covid 19. Hynrei Lada ka Sorkar kan shah IA ki nongdie Madan ban bteng biang IA ka jingdie Jong ki lehse ka lah ban buh IA ka jingsyier IA ki paidbah khamtam Kum ha Kane ka por namar ka Jing lah ban pynkoit ka long lyngba ka jingshimbynta ki paidbah ban bud ryntih bad kaba la pynlong ba Kat nang mih ki sngi ka nang duna kata ka Jing ioh jingshitom ki paid bah na u coronavirus. Kumba ngi tip ka jingtreikam ka Sorkar ka la urlong naduh ka sngi banyngkong hynrei na kadaw ka jingleh sting ki paidbah ka pynjynjar ia kiwei pat bad Lada ka Sorkar kan shah biang IA ki nongdie Madan kamut sa Shisien kan buh ka jingma biang ia ki

Ka jinghiar ka kam rep haka jylla ka jongngi ka nang pynduh nong shuh shuh IA ki nongshongshnong bad IA ki nongrep bad wat IA ka Sorkar ruh kumjuh kam lah lait na ka jingduhnong namar ha jinghiar ka rep ka riang ha ka jylla Kat nang mih ki sngi. Kumba la ju tip ba ka jylla Meghalaya ka don haduh 81 na ka shispah kiba Im ha ka rep ka riang kamut Lada kitei ki 81 na ka shispah ki long kiba lah bha ban Pynmih marrep kan long ka jingiohnong IA ki bad IA ka jylla hi baroh kawei bad ba kan nym donkam shuh ban thied Mar na bar bad kaba pynlong pynban Kum ka lad ai kam aijam IA ki samla khlemkam ka jylla. Ha ka jylla jongngi don shibun ki mar rep kiba ka Mei mariang ka ai bad bun na ki nongrep ki im jakpoh na ka kam rep Kum IA u Kwai, Tympew, Sla tyrpad, Synsar, Soh, Khaw, Jhur, riewhadem, bad shibun ki jingthung kiba iahap bad ka suinbneng kumjuh bad ka khyndew. Bunsien na ka liang ki kmie ki kpa ki ju pynshlur iala ki khun ba kin nang kin stad bha ban dup ioh ka ioh jam kaba biang lyngba ka

Haduh kine ki sngi na ka liang ka Sorkar Meghalaya kumba ka la ioh la kajong ia State naduh u '72 haduh kane kA khyllipmat ka shu long Tang ka kyrteng bad khlem ka Nongrim kaba don ia ka kper kaba skhem kaba la pynlong IA ki nongshongshnong ba kin don ha ka jingeh khamtam kito kiba sah ha khappud Bangladesh kumjuh bad ka Assam. La ju iakren na ka por Sha ka por bad la ju ud ju nam da da ki paidbah ki ba sah ha khappud lyngba ki Sengbhalang bapher naduh ki phewsnem ba ka Sorkar ka la don ba kin leh IA ka ba donkam khnang ba ka kan don kata ka jingshong suk shongshngain bad IA ka lawei ka jylla Meghalaya hi baroh kawei. To ngin ia kren Tang ki bynta Jong ka Khasi Hill, Jaintia hills bad ribhoi district. Kine ki 6 district ki dei ki jaka kiba kita ki nongshong shnong khappud ki ju Shem jingeh na ka por Sha ka por lyngba ka Jing shah Pyni bor ha kiwei pat ki jaitbynriew na ka jylla Assam bad kumjuh na Bangladesh ruh.  Ha u 2018 ka Sorkar ba la ialam da ka NPP ka la buh IA ki jingkular

Add caption Ka Meghalaya Public Service Commission ne lyngkot Kum ka MPSC Jong ka Sorkar jylla. Ka tnad treikam kaba peit IA ka thungkam thungjam jong ki ba bun ki department kiba hap hapoh ka Sorkar laitnoh katto katne Kum ka Meghalaya Police, ki Deficit education Institute bad kiwei2. Ka MPSC ka dei ka tnad treikam kaba lah slem bha naduh u '72 bad kaba dang shu ioh shen hi IA ka ophis lajong kaba don hapoh Lachumier.  Ka MPSC ka dei ka tnad kaba tlot bha ban treikam bad ka jingshimpor ban punlait IA ki NOTICE bad ki RECRUITMENT notice ka long kaba shimpor bha wat nadien ba la pynbna da ki Minister. Ka jingkhot application ia ki Nong Thep kam kan long beit shisnem hadien ka jingthep kyrteng. Bad ka Jing leh IA ka exam lane ki physical test on long haduh uwei pat u snem bad yn da la poi ka interview poi Sha ka 3 snem bad ynda la pynbna result lah bun kiba lah over age lane ka rta Jong ki kam iahap shuh ban Thep kam katkum ki kynfon Jong ka MPSC. To ngi donbok ba ngi don ka Reserva

Katkum ka result exam Jong ki Ophisar baheh Jong ka ri ba la pynbna ha ka 4 tarik u August ha ka kyrdan IAS, IPS, IFS ba la pyniaid da ka UPSC la don shibun ki ba pass bad la don kumba 10 ha northest hynrei ym don Tang uwei ruh uba na Meghalaya u ban pass IA Kane ka exam Ophisar baheh tam hapoh ka ri India jongngi.  Ha Northest don 4 ngut kiba pass na Assam, 2 na Sikkim bad Manipur bad 1 na Nagaland bad Tripura kaba long ka jingkyrkhu IA ka roi ka par Jong ki jylla haba ki bun kiba nang ba stad khamtam eh ka jylla Manipur kaba long ka jylla kaba kiew sted bha napdeng ki jylla ka Northest naduh ka jaka ka puta ka kam khaii pateng, ha ki kam pule bad wat ki kam sport ka ju wan shakhmat. Hynrei Ha ka jylla jongngi naduh u snem 2013 ym don shuh  paki bass IA kine ki exam baheh hapoh ka ri ba la pyniaid da UPSC lane Union Public Service Commission jong ka Sorkar India. Bad ym pat don kata ka institute Coaching na ka bynta ka Civil Service na ka liang ka Sorkar ba kan buh ban ai Jinghikai ba

Ka Sorkar Meghalaya ha ka jingialam ka NPP lyngba u Conrad K Sangma Kum u Myntri Rangbah ka long kaba donbok shisha namar ka don ia u Bah Prestone Tynsong uba dei ruh u Deputy Chief minister ka jylla uba la long uwei napdeng ki nongmihkhmat ba la kham rim napdeng ki MLA kiba don ha ka Sorkar. U Prestone Tynsong u ba dei u MLA ka Pynursla constituency la saw sien kynthih bad napdeng Jong ki MLA ba don hapoh ka Sorkar u la long u ba la kham rim bad shemphang ha ban ianujor bad ki ( most experience). Ym tang ba u dei u ba la kham rim hynrei u briew uba Shai ka ktien ka thylliej ban pynshai paidbah IA Kat ki kam kiba u la leh. Ha kine ki sngi Bala dep na ka liang ki paidbah bad khamtam IA ki nongthoh kotkhubor kiba la iohi la kijong ki khmat ba u dei u briew u ba trei shitom bha bad u long u bym ju pep wat Tang shisngi ruh naduh ka lockdown kaba nyngkong ba la pynbna da ka Sorkar pdeng ha kaba iadei bad ka jingpur u khniang Coronavirus ne u Covid19 hapoh ka jylla kaba u Myntri Rangbah ka j

Kumba la paw pyrthei ha ki por bala dep ka jingpyrshah Jong kine ki AAP ia ka jaitbynriew jongngi ka long ka wei na ki mat kaba na ka liang ki paidbah ri Khasi kin nym klet satia lano lano ruh. Namar kine ki kwah kdup thiah IA u bsein uba na kaliang ka jingngeit u Khasi khara u Bsein u dei u nongshun Jong u khasi bad u lah ban bam duh IA phi ha kano kano ka por wat la da phi la pynheh pynsan IA u da ki phew snem  ruh. Hapdeng ka saw ka Sian lynba u lyoh badum u lah Jan tap lup IA ka ri Khasi jongngi hynrei ngi donbok ba kata ka Ri Khasi baieid ki Blei ka la sei IA uwei na ki nongiasaid jaitbynriew u ba la shymphang bha naduh ki por ba mynshwa. Une u dei u bah Hispreaching Son Shylla bam kwai ha dwar u Blei. Wat la u ioh IA u lakam synshar ha I khyndiat bnai ruh u lah lah ban pynkhinwin IA Kum kita kiba ri IA u Bseiñ ba shyrkhei uba la rieh tngen hapoh ka bri jongngi naduh ki por ba mynshwa. Namar ka jingma ba shyrkhei kaban sa jia da ka jingstad u la wanrah IA ka aiñ shongkha kaba la p

U bah HS Shylla u ba dei uwei na ki riew saiñ pyrthei u ba la ih bha Jong ka jylla jongngi uba ju mihkhmat na ka Nongkrem constituency la da ki phew snem naduh ka kam MLA haduh MDC BAD hadien ba lah ieh shadien IA kine ki kam da kaba rung Noh Sha ka kam jong ka Ka Syngjuk ki Rangbah Kur kaba peit IA ka bha ka miat Jong ka kur Khasi Jong ka bri u hynniewtrep. Ka long kaba sngewkyndit bad ka jingduhnong ka ba khraw IA ka jylla khamtam IA ka jaitbynriew Khasi namar une u khraw pyrkhat uba long Kum u CEM ka KHADC ha u 2018 Tang 6 bnai Shwa ka election thymmai u la lah ban wanrah shibun ki mat iakren ban iada IA ka jaitbynriew khamtam ba la ioh jingmynjur na ka ing dorbar KHADC IA ki bill kiba u lah rah ki long ka Khasi Lineage Act 2018 (KSCL) CLAN bill, ILP bad kiwei pat. Hynrei phewse kine ki shu sah kut Tang ha lyer na ka jingbymtreh ban mynjur da u Lat ka jylla u Tathagata Roy IA kine ki bill iada jaitbynriew.  Napdeng ki CEM ka KHADC dei Tang u bah HS Shylla bam kwai ha dwar u Blei u b

Ha ki por ba la dep don shibun ki kynrum kynram ha kaba iadei bad ka karkhana dewbilat hapoh Jaintia hills namar ka jingbun ki karkhana khamtam ki karkhana dewbilat kiba la dei trai syndon da ki bar jylla barabor bad ka jingioh jongki ban wan kamai spah dei lyngba ka jingioh lad bad ioh jingbit na ka JAINTIA HILLS AUTONOMICS DISTRICT COUNCIL (JHADC). Haoid ka iaid ryngkat bad ka Sorkar hynrei ka jingbit ba khatduh eh ka long beit ba dei ka JHADC ka ba peit IA ka khyndew ka shyiap Jong ka bri hapoh Jaintia hills da Ki NOC ba la Kot da ki klur ba la ioh da ki karkhana kiba don ha Jaintia hills baroh kawei. Lyngba kine ki jinglaitlan bad ka jing ai jingbit thurmur ka jhadc ka la wanrah jingeh IA ki paidbah bad wat IA ki Sengbhalang ki dap da ka jingkhuslai namar na ka por Sha ka por kine ki karkhana ki pynkhien IA ka aiñ shnong Jong ka bri shyiap bri khyndew hapoh Jaintia hills. Bun na ki karkhana Kim salia ban Pynmih jaboh (water material) bad ka ba pynjaboh is ka mariang khamtam IA ki W

U Sanbor shullai u ba dei u MLA ka ka East Shillong Constituency ba na ka Party BJP ha ka jingkynthoh Jong u IA ka Health Department naba ka tlot ki rukom treikam ha kaba iadei ban iada IA ka jingphriang une u khniah jingpang COVID 19 happy ka jylla. Ka jingkynthoh ka Jong u ka long ka ba ym don nongrim namar IA ka kam Health ministry la bat da u Al Hek uba dei na ka juh ka party bad u.  Lyngba ka jingkynthoh Jong u Kum ha kane ka por ka Pyni Shai ba u la kwah jubor ba ka Sorkar kan sloit Noh IA u Hek bad ban on ioh shimti hi IA ka kam kumba ba la IA kut lyngba ka bhah Jong ka BJP happy ka Sorkar ba la iakam da ka Party NPP. IA u Sanbor la ju tip ba u dei u nongkyrshan ba rad bah jong ki bar jylla kiba sah ha Bisnapur, Laban, last top, kence trace, lumparing. Bad u ba ju kloi ban tukar IA ka kam Jong ki bar jylla shaduh district council khlem da pyrkhat IA ka jaitbynriew bad u long u briew u bym tip bad shemphang ha kaba iadei bad ka aiñ jaitbynriew da kaba u la bynrap mynshwa ba ki ba

Ka jingpdiang sngewbha IA kino kino ki ba kwah ban pynpaw ne thoh IA kino kino ki mat kiba ki kwah ban pynpaw. Lyngba Kane ka sla jingthoh ngi lah ban Pynsaphriang IA kita ki jingthoh Jong phi ne ki articles Sha kiba bun ki nongpule. Kino kino kiba kwah ban thoh kin sngewbha ban leit ha ka articles form kaba don ha jrong kamon Jong ka sla jingthoh pyndap bha ha ryngkat ka kyrteng pura phone number bad ka jingthoh jong phi bad sa submit. IA ka jingthoh yn pdiang Tang IA kaba don kyrteng phone number bad email address. Yn pdiang IA baroh ki jingthoh kiba iadei bad ki kam paidbah (public relation). Na ka Liang ka Sla kan nym don Jing bahkhlieh IA ki jingthoh ba shu thaw ne lamler tangban shu ioh jingmyntoi bad yn weng shisyndon Lada lap. Ngi kitbok kitrwiang IA phi ba kata ka symboh pyrkhat Jong phi kan iarap Lang IA kiwei pat kiba donkam. Khublei

Napdeng ki jaitbynriew riewlum ne kiba ki Ong ha ka ktien nongwei ki tribes hapoh ka thain shatei lam mihngi Jing ka Ri India dei Tang ka Ri Khasi Jaintia kaba dap da ka jingriewspah mariang, ki jingriewspah ka riti ka dustur ne ka culture bad wat ka kyntien kren ka long kaba riewspah ban IA nujor bad kiwei. Nalor Kita ka Mei mariang kaba dap da ka jingshngaiñ lyngba ka jingpahuh bad bun ki sim ki doh ki Lum ki wah kiba ithiang kiba don sawdong ka RI kuasi Jaintia. Napdeng kine la ju tip ba baroh ba ka dei ka RI kaba ieid ki Blei kaba dap da ka jingsuk jingpalei ka ba ju lait na ki jingjia kiba kiwei ki bynta Jong ka pyrthei ki IA kynduh. Hapdeng kane ka jinglong jingman bun na ki nongwei ki ju kwah ban wan buhai ha Kane ka ri jongngi bad ban tuh IA ka kamai ka jongngi bad ban Rong ruh IA ki jingdon jingem ki jongngi. Hynrei ha ka Jing bym ioh lad namar ka don kata ka aiñ ba iada IAda IA ngi ki paid riewlum lyngba ka 6 schedule Jong ka Constitution Jong ka ri India ha baroh kawei ka sc