MEGHINN

U Syiem laitluid ka Hima Khatsawphra. U Tirot Sing Syiemlieh. Naduh ba ngi lah duh ia katto katne ki riew shlur kiba ieid la ka khyndew ka shyiap ha ki por ba la leit kiba ju pynpaw ia ka jingshlur lyngba ki Kam radbah ka Jong ki Da kaba pyndonkam ia ka tiar iakhun na ka bynta ka hok Longbriew manbriew Jong ki ritpaid Khasi ka ri jongngi ka long kaba synjor bha haduh ba ka jingtyllep ka lah sdang pur biang ha man la ka jaka Jong kane ka ri. Ym don riewkhraw riewialeh shuh ha kane ka bri jongngi kiban Sian Kum uba mynshwa na ka bynta ka hok lajong hynrei tang ka Jing arsap khwan myntoi ia ka pisa bad ban duh Shirta ia ka hok lajong. Uba don ha ka Bor Ruh um lah Khie khlieh namar ka dang don ka mynsiem rhah ba katta nang ioh bad katta nang kwah shuh shuh.  Kumjuh ki Seng bhalang bapher bapher kiba ju byrngem kyrhuh ia ka Sorkar na ka por Sha ka por hynrei ka Shu Sawa tang ka turoi na tyndong ha shkor bad ban pyn kynthah nar saw kumba Leh ki riew shlur mynshwa Kam don shuh bad tang shu py

*KO RI JONG NGA*      (Ka poitri Da u  Carmel Fedrick Malngiang) Ha la 'weibriew nga ïam pangnud, Namar jong pha ko Ri; Lawei ka Ri, pateng ba bud,  Shano kin lam lynti? Ki lum kj them, ki riat ki lhuh, Kumjuh ki ki kshaid ki krem; Ki kyang ki ud, ki khih ki kyiuh, Ah! Mano ban sngew lem? Ki khun ka Ri ki sdang leh klet, Ïa la jjnglong kyrpang; Dustur nongwei ka sdang kiew khet, Ïa tynrai ka pyntroiñ. Riti dustur, kolshor tynrai, U khun Khasi Khara; Suki suki ka nang ring swai, Bym don b'ñiewkor ïa ka. Ka ktien thylliej jong u Khasi, B'la ai kyrpang d'u Blei; Ka swai katba nang mih ki sngi, B'la bang ka ktien nongwei. Ki khwan myntoi, ki khwan shimet, Ïa pha ki die tat-dor; Namar ki sbai ïa pha ki khñiot, 'La Ri khlem da ñiewkor. Poiwir poihap, u dkhar - lyngkien, Na ki hima bapher; U sdang thombor, u nangroi byllien, Bym don ba ker ba da. Jaka puta jong u Khasi, La nang shah klun shah shah khñiot; Ah! Sangsot ïa pha ko Ri, Mano ban thung ï'u pud? Ki 'le

Ka long kaei kaei kaba pynmut sniew shuh shuh iangi lyngba ka Jing delete ia ka video kaba lah pynmih ha ka Batesi TV Channel hapoh YouTube kaba dei ka channel  pynmih khubor Khasi kaba man ka ka sngi. Lada ia katei ka video Kan Jin Da lah ieh kumto Kam ym ktah satia ia ka imlang sahlang namar ia ka jingktah uno uno u dawai ia ki 100 ngut uwei te un shah ktah beit. Bad Lada u Tika un ktah ia ki briew napdeng ka 100 ngut uwei u briew yn don Beit ka jingshah ktah bad Kam dei Ruh ka Kam ba phylla. Bad Lada dei shisha ba ki delete ia ka video halor u Rangbah ba pan jingiarap na ka sorkar halor ka jingshitom nadien ba la dep ioh Tika la 2 B'nai. Hynrei Lada delete pat ka poi Sha ka Jing pynmut sniew bad pynduh mynsiem ia kiwei ki bym pat dep ioh Tika  bad ia kiwei bad ngim lah ban tip ba ki trai channel kin delete hi ne kumno lane ioh ba ka sorkar ka phah delete ia kane ka video bad kine kiei kiei baroh ki dei kiba don eiei Sha lyndet Lada ka Jia kumta kumba Shu pyrkhat biej mangi.

Don tang katto katne ngut ki briew ba tip ban kiba nang bha ban Kren Khasi Paka khlem da pyndonkam bakla ia Ka Ktien ne Ka kramar Jong ki kyntien Khasi namar Ka ktien bad ki kyntien Jong Ka ruh ki long kiba eh bad jwat bha ban pyniasoh ha ki senten. Don ki nongmihkhmat u paidbah sha ing dorbar Thawaiñ ki kyntu kynpham ia u Paidbah ban leit ai  Tika Kaba mut iano kin leit ai Tika bad iano bad nangno kin ioh? Don ruh kiba trei ha Ka tnad Ka koit Ka khiah Haba ki kylli ki briew "hato  phi lah dep ai Tika?"  Lada ki lah ioh ia u Tika kin jubab " Haoid ngi lah dep ai!" Bad kane Ka long Ka ba bakla haduh katta namar ba ki briew ha Ka jaka ban ong phi lah ioh ne phi lah dep shim ia u Tika pynban ki ong phi lah dep ai pynban Ka long thik ba ia u Tika hap ban ai da ki paidbah iano re. Shu donbok ba ia kynduh para ba ia biej ban Kren Khasi Ka Kam Ka iaid shakhmat. Lymda kumta lah Shah mut sniew tang na ki rukom Kren ruh.  Kiba lah kham Shai bad kiba lah pule ia ki kyrdan ba

Kum ha kane Ka por Khangdam ia ki Skul bad na Ka Liang ki nongpyniaid Skul ki hap ban leh da Ka kor online Kaba baroh ki khynnah Skul ki hap ban don ia Ka mobile phone Kaba don ruh ia Ka supporting Jong Ka Android. Ym tang katta ki hap ban Thep ia Internet Pack ha ki dor bapher bapher bad teng ki kmie ki kpa kiba biej Ka long Ka lad bad Ka kabu ia ki Khun jongki ba Kan poi sha Ka jingshah ialam bakla ha ki jingpynshoi bym jukut. Ban ia kheiñ kyllum bun na ki khynnah ki dei kiba shong ba Sah ha ki nongkyndong ban ianujor ha baroh kawei Ka jylla. Bad don shibun Ka jingthit Ka network bad Ka light ba man Ka por ha ki thaiñ nongkyndong khamtam ia Ka Network. Bapli ki kmie ki kpa ki hap pan ram nalor ba ki hap leit bylla kamut ia Ka mobile phone ki Shu aiti ha ki Khun. To ngin ia Kren beit ia ki bym don bapli Ka jynjar sohsat Kaba pynpaw shynna ba ym don satia Ka lad Ka lyngti. Bun bha ki kmie ki kpa nongkyndong ki pynpep Skul bad ki ju pep barabor na Ka online class namar Ka jingeh Ka bym

Kat haduh Ka 8 tarik u bnai July 2021 kiba ioh pang Covid-19 ki lah poi sha Ka 532  bad ki khlad ki long 4 ngut bad Haba ia nujor ha kine ki 14 sngi kane Ka 8 tarik Ka kham kiew kiba ioh pang. Bad bun na ki paidbah Kim salia shuh ia une u khñiang jingpang ki lah Myllen bad ki la sdang sngewthuh ban iada ruh ialade da Kaba bud pyrkhing ia ki kyndon Jong Ka tnad Ka koit Ka khiah khang ban lait na Ka jingpang bad Ka jingbunkam. Pynban Ka mat ka ba kham ju ia Kren barabor ha kane Ka kynti Ka dei shaphang u Tika. Kaba eh ban sngewthuh bad pynsngewthuh halor u Tika shibun ki jingiatai bad kat haduh kane Ka khyllipmat Haba ia Kren ia u Tika ki don Arliang mamla bad ym pat Shem satia ba ha Ka imlang sahlang Jong ngi haduh mynta ba baroh kin ia pdiang ia u Tika.

Ka kshaid Nohkalikai ha Ka por Lyuir Ka jylla Meghalaya Ka jylla Kaba jur bha u slap wat ban ioh ia Ka nam ha shityllup Ka pyrthei kum Ka jaka ba jur slap tam kata Ka dei ha shnong Mawsynram bad Ka Sohra ha Ka por Mynshwa. Ka jylla Meghalaya Kaba bun hi ki jaka ki dei kiba jur slap khamtam ha ki phang Jong Ka thaiñ shathie Jong Ka Khasi hill Kaba kham jur bad ruh katto katne jaka Jong Ka phang shathie Jong Ka South West Khasi hill. Bad Ka Jing ioh slap ha ki jaka ba jur Kam duna ia Ka 450 inch man la u snem bad Ka long ruh Kaba ima shisha Haba iaid bad Ieng ha Ka por ba jur bha u slap ha ki jaka ba jur u slap  Napdeng kiba bun ki shnong nalor ba ki mad ia jingjurslap ha ki bnai lyuir kum u June July bad August pynban Ka jingtyrkhong Jong Ka Um ha bnai February March April Ka long Kaba shyrkhei bad wat ha ki thaiñ Sohra ki shnong kiba kham kynjang leilei ki tyrkhong tyrkhap bha ha kine ki por. Bad Ka long kaei kaei Kaba ngi la sngew donkam ban wanrah ia Ka jingkylla Jong Ka jingeh namar

Don shibun ki mar ki Mata kiba lah saiñ lah shna na kane Ka jylla ha ki karkhana kiba rit na ria bad ban Shakri ia u paid ha kajuh Ka por kum shi bynta ban aui Kam ai jam ia ki ba bun. Ki mar ki Mata kiba lah ban shna bad pynmih na kane Ka jylla naduh mynshwa Ki long ki Jaiñ Ryndia, ki jainsem Arliang ki knup ki tupia, ki Khoh ki prah ki pdung ki star ki wait bad khamtam ki nar rep nar riang kum u mohkhiew, lyngkha, snar ki shniah bad wat ia u Tala ruh ki Khasi jog ngi ki lah bad nang ban shna bad ruh u long uba skhem haduh katta katta. Ym tang ki tiar ba shna da Ka kti wat kiba pyndonkam da ki machine ruh don shibun bha ki la lah ban saiñdur kum ia u Shaw im, u Phan sdieh, ki Shana Khasi ba bun jait ki Ruti kiba bunjait bad bun rukom khamtam ki jingbam dihsha Khasi  kiba ngim lah satia ban ia jer kyrteng. Shuh Kum Ka Um Rupa Ka UmJer, Mountain spring bad kiwei kiwei ki um kiba bun ki lah lah ban pynmih hi na kane Ka jylla Jong ngi khlem da donkam ban shaniah na bar jylla. Shuh shuh wa

Kat haduh kine ki sngi Ka jingpyrshah ia u dawai iada ia u khñiang Covid19 Ka la nang jynsur namar bun ki kut Ka lad Lada Kim shim ia u Tika. Namar Ka sorkar ia ki briew ba trei ba ktah ha ki jaka ba long paidbah ki hap ban shim Tika ban iada lypa ia Ka bor met na une u khñiang Covid19. Man la Ka sngi don shibun kiba dang iai pyrshah bad kiba sngewthuh bakla nalor Ka jingshah ialam bakla ha ki biej ki them kiba lah Shu ngeit na Ka khlieng Ka tyngap khlem da wad bad tih bniah ia ki jingshisha. Hynrei sngewtynnad ba don shibun ki Nongialam niam bapher bapher ki kyntu kynpham ba khnang ban lait na Ka Jing ktah Jong une u khñiang ngi la dei ban iada lypa lyngba Ka Tika Kaba Ka Sorkar Ka lah mang khnang na Ka bynta Ka koit Ka khiah Jong ngi u paidbah. Hynrei sngewsih pat ba don shibun ki briew khamtam ba ki ong ba ki shaniah tang ha u Blei trai kynrad uba na jrong bad ban nym treh hi Tdot ban leit shim Tika namar u long u dawai uba kumne kumtai u bym bha ia Ka met Ka Jongngi lane u ban wanr

Ka Puron na Ka jingrwai NADIEN NGAN BUD Ki jingrwai Khasi bad Jaintia ki lah sdang ban paw bad kiew bha ha kine ki por lyngba ki kor ki bor Jong Ka jingstad bad kawei na ki rynsan Kaba kham pawnam eh Ka dei Ka YouTube Kaba kiba bun ki nongrwai na satlak Ka pyrthei ki pyndonkam ia Ka. Kawei na ki jingrwai Khasi bad Jaintia Kaba kyrteng Ka NADIEN NGAN BUD Kaba lah Direct da I Ibasuklin Lyngdoh ba la am da I C Marwein bad I Lawei Bakordor Marwein Kaba lah kot ia Ka 91 lak (9.1 million) ki nong sngap bad nongpeit hapoh Youtube hapoh 7 bnai ba la pyllait bad ka long Ka jingrwai Kaba iaid iew bha bad Ka ba nyngkong napdeng ki Jingrwai Khasi baroh. Don ruh ki jingrwai Khasi kiba lah kot ia Ka 1 klur (10million) hynrei ki dei kiba lah pyllait naduh 18 bnai mynshwa  ban ianujor bad Ka jingrwai NADIEN NGAN BUD Kaba lah Jan poi 1 klur ki nongpeit tang hapoh 7 bnai Kam pat long eiei. Shuh shuh ngi khmih lynti ia jingrwai thymmai ruh ba kin long kiba iaid bha nangne shakhmat bad ngi lah ban ong lan

Nalor Ka Thame River Ka wah Kaba khuid tam ha Ka pyrthei hynrei ha Ka dewbah Asia ruh don ka kawei pat Ka wah Kaba kiba bun ki nongleh research ki lap ba Ka don hapoh ri India.  Bad shibun na ki research hapoh Ka Ri India ki pynskhem ba Ka wah ba don ha Ka jylla Meghalaya Ka dei Ka wah Kaba khuid tam hapoh India bad shibun ki research bad ki nong wan jngohkai pyrthei ki hiar sha katei Ka jaka man Ka por ban sakhi da la ki Jong ki khmat ia katei Ka jingkhuid Jong katei Ka wah. Ka Wah Umngot Kaba don ha Dawki Ka dei kawei na ki wah Ka jylla bad hapoh ri India Kaba khring shisha ia ki nongwan jngohkai pyrthei. Nalor ba Ka dei Ka wah Kaba khuid (crystal clear) Ka don ia ki jaka ba ittynnad namar la pud da ki mawsiang bah narud Jong kane Ka wah ha katei ka jaka bad Ka don ia ki jaka ba pyngad ia ki nongsah Kai pyngngad ha katei Ka wah bad shibun ki maw ba ittynnad bad ki shyiap ba khuid phar phar kiba la da Sait tikna bad phrang da Ka umbah ha ki por lyuir. Ha Ka por tlang kumba palat da ki

Ka dur ba shon na phang Bangladesh Ki katto katne ki nongbah bad ki nongrit ba don ha Ka jylla kiba jur bha Ka jingshit ha Ka por lyuir kat kum Ka jingkheiñ da Ka degree Celsius bad kiba lyngkot bad iajan bha Ka jingthew na sla duriaw kat kum Ka Elevation Altitude. 1. Shella Kaba don sharum Ka Sohra bad Ka jan bha na khappud Bangladesh bad Ka long Ka jaka Kaba shit bha napdeng ki jaka bad shnong ha Ka jylla da Ka jingkhuit kumba 30 °c bad Ka jingjrong bad kynjang na sla duriaw Ka long tang 24 meter lem bad kiwei ki shnong kum Ka Majai bad Ichamati. Bad Ka log kawei na ki shnong Kaba lyngkot bad don kham hapoh na kiwei pat ki jaka. 2. Dawki kawei na ki shnong ba paw Ka West Jaintia Hill Ka shnong kaba don mar Syndah bad ki khappud Bangladesh Ka don ia Ka jingkhuit Kaba 30°c Ka jingkheiñ kyllum Ka lah ban kiew bad hiar katkum Ka jinglong suinbneng bad Ka kynjang Ka long kumba 28 meter na sla  duriaw bad Ka long Ka jaka ba iajan bha Ka jingmadan bad Ka ri Thor Bangladesh. 3.Baghmara K

Napdeng ki jaka hapoh Ka Ri Khasi bad Jaintia ki bun kiba kynjang bad jrong bha ban ia kiwei ki jaka kum ia Ka Bangladesh Kaba ka tam da ki hajar meter bad ia Ka jylla Assam, Manipur, Mizoram bad Tripura Kaba tam da ki Spah meter katkum Ka jingkheiñ na Ka sla duriaw.    Ki jaka lane ki shnong bah ne ki nongrit ba Kynjang bad jrong Tam hapoh Ka Ri Khasi Jaintia jongngi ki long.  1. Shillong peak u dei uba jrong haduh 1960  meter. U long uwei na ki lum bad jaka ha Ka Ri Khasi Jong ngi u ba jrong Tam bad lyngba jong u lah ruh ban iohi Ia ki Ri dkhar shaphang shatei bad ruh ia u Lum Mangkashang u ba pawnam ha Ka pyrthei ha Ka por ba Shai Ka suiñ bneng. Bad ruh ki shnong kum Ka nongkynrih , Laitkor, Smit, Nongkrem, 7mer bad Ka Mylliem kiba dei na Ka juh Ka met Jong u Lum Shillong ki don Ka jingiajan ia Ka jingthew bad une u Lum Shillong. Tang ia Ka Sor Shillong pat Kaba don kham hapoh Ka ioh 1500 meter Ka Jing kynjang na sla duriaw.  2. Laitlyngkot . Ka nongrit Kaba don 1800 meter Ka Jin

Ym tang ki Karkhana hynrei don shibun kiwei pat ki jait Kam ruh kiba hateng hateng Kim sngewthuh ia ki trai khyndew trai shyiap namar shibun ki jingeh kiba ki Paid Khasi -jaintia ki Shem jingeh na Ka por sha Ka por ha ha trei Kam ne Haba bylla ruh. Don shibun ki karkhana bar jylla kiba ju iaidlait bad iai pyrshah Ka rukom treikam Ka Jong ki ia ki paidbah kane Ka bri da Kaba pyni bor da kiba bun rukom bad kawei Kaba ki Khasi jongngi Kim lah shuh ban tuklar ia kata Ka dei Ka jingpynjot bad pynjaboh ki karkhana bar jylla ia Ka mariang hakane Ka bri jongngi. Bad don shibun ki karkhana kiba na Ka Liang ki Sengbhalang ruh Ka Shem jingeh namar la da lah Ker ia ki da Ka Sorkar badonburom bad Ka long Ka jingeh ia u Khun kane Ka bri ban kyndang naphang namar Ka sorkar Ka iada ia ki. Bad Ka donkam SA tang ki jingiatylli Jong baroh ki Sengbhalang ban rat naphang ia ki bar jylla kiba thmu leh donbor ha kane Ka snieh Jong Ka bri jongngi. Namar na Ka por sha Ka por lah isynei ia ki Sengbhalang Haba t

Ngi iohi naduh mynshem snem ba wan nyngkong une u khñiang Covid19 Ka lah don Ka jingktah ia Ka ing Ka sem kiba bylla sngi bad kiba kamai kajih kiba hap ban pep trei na Ka daw Ka lockdown lait Noh tang kiba treikam Sorkar. Kiba bun hi ki nongtrei nong bylla ha Ka jylla ki dei kiba treikam lajong ban ia kiba treikam Sorkar bad Ka long Ka jingktah ia kiba bun balang ha Ka ioh Ka kot namar Ka khangdam. Ba ia kheiñ ia ki Skul bad college pat don shibun ki Skul private ban mission ban ia Ka Skul sorkar Kaba mut kiba bun balang hi ki hap phah Skul ia la kijong ki Khun ha ki Skul private bad mission kiba heh Ka jingsiew da ki 10 20 Shah ban ia Ka jaka pule Jong Ka sorkar. Haba peit ia snem ba la dep Haba tip paidbah ym don kawei ruh Ka Skul private ne mission Ka ban map ia Ka bai Skul namar Ka khangdam. Bad ki khynnah lyngba ki kmie ki kpa ki hap ban siew beit ia Ka bai bnai bad snem kumba ju dei. Shuh shuh ha une u snem ruh don ki jaka pule kiba lah dawa Bai Skul Bai klas wat Haba ym long Sku

U Khoh Ramhah. Ka jaka jngohkai ba pawnam Ha ki snem ba i (L) Dr. Donkupar Roy i dang don ha kane ka pyrthei, nga la iohi ha ki kotkhubor bad nga la bna khubor ruh wer wer na shane shatai ba ka Sohra kan sa long noh shen ka district ba thymmai. Hadien ka jingkhlad noh jong i Dr. Donkupar Roy bad hadien jong ka ilekshon shiteng samoi ha ka Shella constituency, nga la iohi ba i bah Metbah Lyngdoh bad kumjuh ruh u Myntri Rangbah jong ngi, u Dr. Conrad K Sangma bad ka kynhun jong ki baroh (MDA), ki la kular ban pynurlong ïa ka jingthmu bad ka jing-angnud jong i (L) Dr. Don na ka bynta ka Shella Constituency bad ia ka jylla baroh kawei. Hadien katto katne bnai, kata ka jingthmu pynioh district ha Sohra ka la nang pjah nang pjah. Hooid, na ka liang jong u MLA ka Shella Constituency bad kumjuh ruh na ka liang jong u MDC ka Sohra Constituency ki la leit ai da Memorandum hakhmat jong u Myntri Rangbah ka jylla ban buddien halor ka jingwanrah district ha Sohra. Hynrei sngewsih pat ban tip ba hadi

Ka kshaid Nohkalikai kaba pawnam ha Ka jylla Katkum ka census jong u 2011 ka Mairang C&RD Block ka don ia ka bun paid haduh 68000 tam bad don haduh 144 tylli ki shnong kiba hap bad peit da katei ka block bad ka Civil Sub-division Mairang kaba mynta lah ikop da ka sorkar ban kyntiew kyrdan ia katei ka Civil Sub-Division sha ka Disrict ba pura ka ban sa ioh shen ha kine ki bnai ban wan. Ban ianujor bad kiwei ki C&RD Block kum ka Shella Block bad ka Civil Sub-Division Sohra kaba lah dawa lah bunsien ban ioh district lajong ban ia synrop lang ruh bad kiwei ki C&RD Block hynrei kum ka Sohra Civil Sub-Division lyngba ka Shella C&RD Block ka don tang 54000 tam ki paid nongshongshnong jong katei ka thain bad don 140 tylli ki shnong kiba hap ha katei ka Block bad kam pat iahap satia ban ioh district lajong haba ianujor bad ka Mairang lait noh tang lada ka Civil Sub-Division Sohra ka synrop ia kiwei pat ki block bad ki wei pat ki Division kum ia ka Pynursla, hynrei kam pat kot bo

S. Khongjee  Shillong Na Ka bynta ban shna pynbha ia Ka Surok bah Shillong-Tamabil Ka company NHIDCL Kaba dei trei ia Ka Surok Ka hap ban mait Noh ia ki katto katne ki dieng (pine trees) ha 7mer ha Syndah Ka Eastern Air Command Jong Ka tnad shipai suiñ ka Air force. Ka daw ba hap ban mait Ka long ban pynheh surok bad ruh na Ka Liang Ka company Ka lah ioh jingbit da Kaba Shai ia Ka sorkar lyngba Ka tnad Forest department bad kiwei kiwei ha ryngkat ki jingsiew kylliang (compensation) da Ka jingthungdieng sha kiwei pat ki jaka kiba na Ka Liang Ka company Ka hap ban leh. Kaba sngewsih ban iohi pat Ka long ba naduh ba lah sdang ban khet ia kitei ki dieng ba radbah ba lah iaw bha tang katto katne tylli, bad mar mar her ki khubor kiba pynlong ia ki paidbah ban khie bhur namar katei Ka jingkhet dieng ban shna surok Ka dei lyngba Ka sorkar bad Ka company da Kaba kynnoh ba ki la leh dusmon da Kaba pynjot ia ki dieng kiba lah kot da ki spah snem bad bad kiba long Ka jingittynad ia shilynter katei

Naduh ba sdang Lockdown bad haduh mynta Ka sngi Ka jingkiew Ka umphniang Petrol bad Diesel Ka nang kiew man Ka sngi lyngba ki paise Kaba lah kot palat ia ka 92 tyngka Shi litar iaka Petrol bad palat ia ka 86 tyngka Shi litar ia Ka Diesel. Ia Ka dor Jong Ka Petrol Ka iapher na kawei Ka District sha kawei pat bad Ka District East Jaintia Hill Ka dei Ka District Kaba Ka umphniang Petrol bad Diesel Ka kham heh namar Ka dei na jaka ba kham jngai. Haduh mynta Ka sngi Ka dor Jong Ka Petrol ha Ka jylla Kaba tad eh Ka long 92.46 ha Ribhoi District, 93.97 ha East Khasi hill bad 94.54 ha East Jaintia Hill Kaba dei Ka for ba heh duh. Ia Ka dor Jong Ka Diesel ha Ka jylla Meghalaya Ka long 86.65 ha Ribhoi District, 87.81 ha Shillong bad 88.57 ha East Jaintia Hill Kaba dei Ka dor Kaba rem tam napdeng kiwei pat ki District.

Ka basa tympew ha shwa Ka jingkhangdam. Halor ka jingmih khubor ha ki lad pathai khubor bapher bapher, halor  ka jingshah kren tohmet bad shah khot *ksew* ki nongdie jingdie ha ki briew jong ka aiñ ha ki khyndiat sngi ba la dep, na ka liang jong ka _WhatsApp group_ *Hynñiewtrep Indigenous Peoples' Forum (HIPF)* , ka pynrem jur ïa kane ka jingleh jong kine ki briew jong aiñ ïa kiba ym shym la ithuh kyrteng. Halor jong kane ka jingjia, ngi da kyntu jur ia ka sorkar jylla ba kan thung da ka kynhun tohkit ban lap ïa kine ki briew khlemakor kiba la kren tohmet ïa ki nongdie jingdie kiba kamai ja-kpoh ban pyndap pynbiang ïa la ka ing ka sem, bad ruh ba kan pynshitom katkum ki kyndon ïa kine ki briew jong ka aiñ kiba dei ma ki hi kiba la pynkheiñ ïa ka aiñ. Ngi khmih lynti ba ka aiñ kan ym peit shiliang khmat ïano ïano ruh bad kan treikam salonsar ïa baroh, la ïa kiba rit ba ria ne bakhraw batri kumjuh.  Horkit hordang! ngi khmih lynti ba kum kane ka jingjia kan ym jia shuh ha ka Bri Hynñ