Ki nongdihkyaid ki dei u budlum ka ioh ka kot

Ha ka imlang sahlang lada don kiba dih kyaid ne kiwei ki jingdih pyn buaid hiar ka burom ka akor ha ka imlang sahlang bad teng teng ka pynwit ruh ia ka imlang sahlang ka shnong ka thaw bad ia ka ri hi baroh kawei namar kiba wanrah jingkulamar barabor dei ki briew ba la shoh ne pynshoh u khawyiang ne kiwei kiwei ki jingdih pynbuaidll.

Ym baroh pat ki ba don ha kane ka bynta bun hi ki briew kiba dih bad kiba tip briew tip blei bad don ruh kiba dih na ka bynta ka koit ka khiah ka khawai dawai bad wat ha ka lehniam leh rukom ruh.

Shuh shuh ki nongdih kyaid kiba bun hi ki ia dih ia ka hynrei namar kiba ju wanrah jingkulmar pat ki dei ba la pyn khlieh beij da ka kyaid sa Shu ioh kynnoh lang ba lada phi dih kyaid ne kyrni katei ka lynti phin long hynrei kiba bun hi Kim long khra pei kumta.

Balei ba ki nongdih kyaid ki dei u budlum ia ka ioh ka kot bad ka bit ka biang ha ka jylla Jong baroh kawei ka ri India jongngi? Lada dei ka kyaid Indian Made Foreign Liquor (IMFL) ne kyaid shnong kyaid shet hi ki Khasi kine baroh ki pynmih ia ka khajna kaba heh Tam napdeng kiba heh Tam ki mar ba iaid ha ka khaii ka pateng. 

Lyngba ka khajna(tax) ba iohlum na ki IMFL shibun bha ki kam pynroi la utilize na katei ka Pisa bad haba nujor ia ka Revenue and taxes da ki Spah Klur ha ki Lai bnai saw bnai ioh jingkheiñ ka khajna ba mih na ka kyaid.

Halor kane sngew ban ong ba ki nongdih kyaid ki dei kiba kongsan na kane ka jingmih ba la lum da ka sorkar namar teng teng haba slem tulop ki SSA ruh lah ai tulop bynda shwa na ka revenue Jong ka kyaid khnang ban ia lait na ka iap thngan.

Bad ruh lyngba kita shibun kiba ka Revenue and taxes na ka Kyaid IMFL la pyllait im na ka por sha ka por ia ki paidbah ha kane ka jylla jongngi. 

Kane kam dei ka kam pynshlur ban ia dih kyaid hynrei ka dei ka jingpynshai ba haduh katno ki nongdihkyaid ki shim bynta ha ka ioh ka kot jing ka jylla da kaba thied wat la dei ha ka dor kaba rem phewse ka jingrem pat dei na ka SGST kaba hap ban siew da ki nongdih ha ka MRP Jong ka mar.

Wat ha ka por Covid -19 ngi sakhi pylleiñ ba la Shah sngewbha ban plie ia ki dukan ba die ia kitei ki mar IMFL namar ki dei kiba tynrong shisha ia ka ioh ka kot ha ka jylla na ka bynta u paidbah kum ha katei ka por hiran Pisa leilei.

Ym tang ka IMFL wat ki kyaid pyrsi ruh lah pyrshang ban pynrung ha ka Assembly ban legislate noh sha ka jinglong aiñ bad wat haba ym pat ithuh da ka sorkar ruh hynrei ki bor synshar shnong raid Hima ki ioh khajna lem na kitei ki jaka kaba pyni ba wat ia ki kyaid pyrsi ruh don ka jingiohnong bad laitnoh tang ka shnong ba pyrkhing palat lyngba ka Dorbar ym don satia hynrei te ki khana pata kyaid hi ki tynrong ruh khamtam ia ki skul shnong ban ioh siew tulop ia ki nonghikai.

Kyntang iawai kane ka dei ka jingpynsngewthuh bad pynshai ha kaba iadei bad ka imlang sahlang ka ioh ka kot ka jingshim bynta bad don bynta ki nongdihkyaid ha ka imlang sahlang. Ym nym bah khlieh lada don kiba pharia bad shim jing pynshoi ne jingpynshlur ban dih kyaid na kane ka sla.