MEGHINN

Kawei na ka jingjia Shah thombor ha ki mynderi ba hap hapoh u pud u Sam ka Hima Sohra Kumba long mynshwa naduh ka kam khaii pateng ka Hima ne ki raid Kim ju lah ban ai NOC ia ki company lane ki dkhar poi ei bad ki briew kiba dei ki non tribal ban treikam treijam laitnoh na ka District council bad na ka District administration tang lyngba I recommendation na ka Hima bad na ki Local Dorbar. Katkum ka khubor ba la mih ha ka sngi ba ar ka 28 tarik u Nohprah u snem 2021 ha u  khubor U Nongsaiñ Hima ba ka Hima Sohra ka wan shakhmat ha ki lad pathai khubor ban pynpaw ia ka jingpynkupbor ka Shillong High Court ia ka Hima Sohra ba ki mynder ri kiba trei ha ka shnong Majai bad ki shnong ba hap hapoh ka Hima kin hap ban shim NOC na ka Hima. Ha katei ka khubor ngi iohsngew ba mynta ka shong sa ha ka jingstad Jong ki nongialam ka Hima khamtam u syiem ba haduh katno ka jaidbynriew Khasi ka la mad ia ka jingeh pyrshah ia ki mynderi hala ka khyndew ka shyiap lajong. Shuh shuh ba katkum katei ka khubor

Ka jylla Meghalaya Kam dei ka jylla kaba la long fully discovered da ki riew shemphang kiba la pule khnang shaphang ka jinglong jingman ka mariang bad ka khyndew ka shyiap kiba ngi lah ban tip Kum ki geologist. Hynrei ha ka jylla Jong ngi don shibun kiei kiba kordor kiba ngin nym lah satia ban tip wat haduh mynta ruh. Ka jylla Meghalaya ka don shibun ia ki mar poh khyndew kiba rem dor bad shibun ki jingthaw ba im kiba don dor kiba ki paidbah nongshongshnong ka jylla hi Kim tip satia ia ka jinglong kyrpang bad don dor ka jong ki. Ka jingshem ba ka jingkiengjri kaba long kyrpang ha ka Pyrthei la lap bad Shem da ki nongwei, ia ka jingdon ki shyieng ba sah ha maw Jong ki mrad khlaw bad duriaw la lap da ki nongjngoh ba na bar. Kumjuh ia ki umphniang, Uranium bad kiwei kiwei ruh la lap da ki nongwei ym na ki tnad sorkar. Ki geologist ha ka jylla Jong ngi kim don eiei ban conduct ia ka discovery program na ka bynta ka jylla Meghalaya jongngi namar ka kam kaba ki trei mynta ka long hi thik tan

Wat la dei ki jaka ba la kham paw bad ki jaka ba la tip paidbah kam mut ba ka nam bad ka jingittynad Kan jah noh hynrei ki nong wan jngohkai wat la ki la dep ban wan sha kine ki jaka imat ynda haba ki iohlad ki ju leit ym tang shisien hynrei 2 sien bad 3 sien ki dang kwah ban leit sha kane ka jaka namar ka dei ka jaka kaba ki nongwan jngohkai Kim ju ngiah satia na ka daw ka jinglong jingman ka mariang kaba la ai sngewbha da u nongbuh nongthaw. Shispah na ka shispah ha ka jylla jong ngi ki jaka jngohkai Kim dei satia kiba la shna bad pynwandur da ka kti u briew hynrei ka dei tang ka jing ohshrong Jong ka Mariang bad ka jingittynad ka long kaba palat Liam la ha ki lum ki them, ki Maw ki krem, ki khlaw ki btap, khlaw ki dieng, ki wah ba tuid ki Kshaid ba rumphum bad ka jinglah ban tynkai bad lehkhuid ka la pynlong ia kiei kiei ba kin long kiba Ittynad bad kiba paw ym tang hapoh ka ri hynrei ha shityllup ka Pyrthei. Tang da ki jingtei ka Mariang ngi iohi haduh katno ka jingtuid ki nongwanj

Kat nang mih ki sngi katta na pdeng ki jaidbynriew Khasi jongngi ruh ki  la nang shemphang ban pyndonkam lem ia ki kor ki bor kiba kiwei ki jaka ki pyndonkam na ka bynta ban pyn pyni ia ka sap lane ia Kano kano ka jingleh kaba I iahap dur ban ring ia ka video bad ban buh ha YouTube. Ka jing pyndonkam ia ka YouTube ruh ka ai shibun ki jingmyntoi kumjuh ia ki nongshna video bad ia ki nongpeit ruh. Ka jingmyntoi Jong ki nong shna video hapoh Youtube ka long ba ki lah ban kamai Pisa tang na ka YouTube da ki spah tyngka ha ka shisngi don ruh kiba kamai hajar tyngka shisngi bad don ruh kiba kamai da ki phew phew hajar ha ka shisngi bad ka shong katkum ka phang ba ki trei. Ha kane ka ri Khasi jongngi ruh la don bun bha kiba Shu kamai beit tang na YouTube ban kamai jakpoh bad ban pyndap ia ka ing ka sem Jong ki tang da kaba pyndonkam ia ka YouTube kumjuh don ruh kiba Thied ing bad ki Kali tang na kane ka rynsan. Ha ka jylla jong ngu khamtam ha Ri Khasi ym ba ki la pyndonkam ia ka YouTube Kan d

Ka jingrwai thymmai ba la rwai daka samla Jessie Lyndoh ryngkat bad kiwei pat ki nongrwai u waz Kyndoh, ka Alexandra Kharshiing, Danny Badbhoi kaba la ai kyrteng ka " OSTE " kaba dei ka kyntien Jaintia bad la kynthup lang ruh ha ka ktien Khasi bad English. Ia katei ka jingrwai la pynwandur da u nongtem u Dj Wanshan ha ka jing iadon lang bun ngut ki nongak kiba paw ha kane ka Ri Khasi jongngi kum ki Jlaw Dohtir, Chi lung, Code freeman, Chelsea Diengdoh, Eve Syiemlieh, Iwaka Challan, Manha passi, Neil Mawthoh, Florentina Sun bad Jovial Marbaniang. Ha kane ka jingrwai la shad da ka kynhun Jong ka Samla Daphishisha Kharbani bad kiwei kiwei ki nongshad Jong ka. Katei ka jingrwai kadei ka jingrwai ba-ar Jong ka Jessey kaba la iaid iew bha kum ka Kynmo bad ia mynta ka jingrwai OSTE ka lah poi shaduh 13 lak tam ki ningsngao bad peit tang ha ki ar taiew kaba dei ruh kawei na ki jingrwai ban kiew sted bha ha ki ningsngao bad peit ha kane ka ri Khasi Jaintia jongngi. Ia katei ka jingrw

Ha kiwei ki jaka ki shipai ki dei ki nong peit pyrman ia ka bha ka miat Jong ka imlang ka sah lang baroh kawei ban tem ban iada na ki jingkulmar kiba mih na ka imlang sahlang lane ia ki jingkulmar kiba wan na rud na kiar bad shibun ki Jing myntoi haba don ki nongiada nong ker nong da nong sumar ki ba ka sorkar ka buh na ka bynta ka shongsuk bad ka shongsaiñ. Hynrei ha ka jylla jong ngi bad ka thaiñ lam mihngi baroh kawei Jong ka ri India ka dei ka jingtim iangi ki rit paid riewlum lada don ki Shipai kiba wanrah pynban ia ka umsnam kumjuh ka jingkulmar bad ban leh pyrshah ruh ia ka hukum Jong ka imlang sahlang bad ruh ki long ki mawjynthut kiba shyrkhei bha khamtam ha kane ka ri Khasi Jong ngi bad kiwei pat ki jaidbynriew ritpaid riewlum kiba don ha kane ka ri Mihngi jongngi. Ka jingjia kaba la dep jia ha ka jylla Nagaland ka jingshah siat ki mynsiem ba lui lui ha ki shipai Jong ka ri India ka dei ka dak kum ka jingtim iangi lada ki shipai ki long jingeh ia ki ritpaid. Ka jingshah siat

Ka Surok ka dei ka budlum Jong ka roi ka par kumjuh ha ka ioh ka kot ha kano kano ka jaka bad lada ka surok iaid Kali ka biag hangta ka don ka roi ka par (development) bad kumjuh ha ka ioh ka kot Jong kata ka jaka. Ha ka jylla jongngi ka jylla Meghalaya ka dei ka jylla kaba long jaka lum bad them bad kaba eh shisha ban pynpoi surok khamtam sha ki shnong ba don shapoh Jong ka riat bad ka ram hynrei wat la katta ruh ki don ki shnong kiba biang ki nongialam kiba lah ban pyniaidei ia ki nongmihkhmat ki lah ban pynpoi ia ka surok. Ki don pat ki shnong kiba la palat ia ka spah snem ruh hynrei haba ym don ki nongialam shnong kiba lah ban pyniadei lane ba pyndem ia ki nongmihkhmat um don lad ban ym don surok satia ia ki wat la dei ki shnog heh. To ngin nym ia kren ia kita ki bym pat don surok hynrei ngin phai shwa sha ki jaka ba kham kongsan ha ka jylla jogngi namar kat haduh kine ki sngi ka jing bym biang ka surok ka ktah shisha ia ka iaid ka ieng ka kam ka jam ka khaii ka pateng bad ka roi k

Don shibun bha ki rynsan iakop rwai bad shad kiba pynlong bad pyniaid da ki kynhun bapher bapher jong ka jylla bad ki thaiñ bapher bapher bad ban bud lem ruh kumba ju pyniaid ha kiwei pat ki jaka da kaba pyn ap da ka song Pisa kaba heh ia ki nongjop la ha ka rwai ka shad ne ha kiwei pat ki sap ki phong. Ha ka jylla jongngi don shibun bha ki riew donsap donnam ba don ha la ka sap ka sap la ha ka rwai ka tem ne ha ka pynkhih met pynkhih syngkai bad shibun bha ruh ki briew kiba ju ieid ban peitkai haba don kum kitei ki leh rong leh biria ne ki iakop ha rynsan katba lahduh ha la ka jingtbit bad ka jingnang ban pyniapmat ia u paidbah ruh. Hapoh ka jylla jongngi don shibun ki riew donsap ha la ki sap ki phong ha ka shad ne rwai hynrei katba ban mih shabar na la ka jylla ki dang Duna haduh katta katta bad ia ka lynti iaid ruh Duna bha ki briew ki ba ju btin lynti sha kane ka thup. Shuh shuh shabar ka jylla ynda haba don ka iakop ruh ki jong ngi ki Duna bha ha ka jingbit jingbiang kumba la i b

Ka jingpynbna laitkam katkum ka shithi ha ka 19/November. 2021 ka la lait haduh 92 tylli ki kam ba lait na ka bynta ki nongshongshnong ka jylla khamtam ia katei ka district.  Ia katei ki kam ba lait ki la kynthup ha ka Grade IV bad donkam ia ki ba la pass tang class 6 shajrong ban trei ia kitei ki kam. Ki post kiba lait ki long kumne harum Peon(29). Chowkidar(26) Process Server( 6) Mali(4) Peon-cum-Chowkidar( 4) Sweeper(4) Cleaner(2) Khalasi(2) Sweeper-cum-Cleaner(2) Servant Helper(2) Jugali(1 ) Lab Attendance( 1 ) Blue Printer(with Computer Knowledge) (1) O.T Attendant(1) Cook(1) Stretcher Bearer(l) Ward Girl(3) Hostel Matron( 1) Paniwala(1 Ia ka tarik ba khatduh ia ki nong aplai Kan dei ha ka 22 tarik mynta u bnai Nohprah 2021 bad ki hap ban siew 50 tynka na ka bynta ban aplai ia kawei na kitei ki post ba lait. Ban aplai ia kitei ki kam click hangne  ñion hangne

Ka Seng Khasi ne kata ka Niam tynrai u kulong kumah ban pynneh pynsah ia ka jinglong tynrai la ha ka riam ka beit, ka ktien ka thylliej, ka duwai ka phirat, ka trei ka ktah bad ha ki Kam ki jam dei lyngba ka Seng Khasi kaba la soit la shor ban pynneh ehrngiew haduh mynta mynne. Ka jingwan ki dur ki rukom ba thymmai ha kane ka ri jongngi ka la pynkylla lut naduh ka riam ka beit ka ktien ka thylliej, ka rukom duwai phirat bad ka kam ka jam bad shibun ki jingkylla na ka jinglong tynrai sha ka jing ia bud stai ia kiwei pat. Lyngba ka jingdon pat ka Seng Khasi ngi ju iohi ia ka dem ka duwai tynrai kaba kiba bun Kim ju da kham tip bad iohi. Ka jingshad tynrai bad ka riam tynrai la ha ki theisotti ne ki Rangdahied ngi iohi kata ka riam ha ryngkat ki paila ksiar paila rupa. Kumjuh ha ka tem ka put ka ksing ka dhah ka tangmuri ka bisli tynrai Jong u Khasi khara. Ka kolshor bad ka dustur ka sah ka neh namar ka Seng Khasi ka don bad ka Seng ka ju don la ka leh niam leh rukom kaba man la ka snem l

Katkum na ka tyllong khubor Jong ka Khasi Students Union ha ka 25 tarik November 2021 ka la wanrah ia ka jingpynbna kaba lah ban pynsngewtynnad ia kiba bun ki dkhot ka jaidbynriew kiba dei na ka snam u Khasi khara hadien ba ka la pynbna ban ithuh noh ia ka shnong Ichamati da ka kyrteng Khasi. Katei ka Shnong kaba hap hapoh ka Hima Sohra Syiemship kum kata ka shnong kaba don hapoh u pud u Sam ka jaidbynriew pynban ka la Shah jer kyrteng da ka Ichamati kaba dei ka kyrteng ki nongwei shisngi ne kita ki mraw kaba la pynheh mynsiem ia ki ha kaba iadei bad katei ka jaka sah beaiñ jong ki. Mynnin ka sngi na ka liang ka KSU ka la pyrta jam bad pynbna syndon ba lano lano ruh yn nym ithuh shuh ia katei ka jaka kum ka Ichamati hynrei ka seng bad ka jaidbynriew baroh kawei Kan tip noh kum ka PYNTHA UMDAN kaba dei ka kyrteng ki longshwa kiba la soit la shor na ka bynta ban ehrngiew ka jaidbynriew jogngi hala u pud u Sam lajong. Ia katei ka jing tip kyrteng kum ka PYNTHA UMDAN ka long kaba sngewtynn

Kumba long haduh mynta ka synshar khaddar ha ka jylla Meghalaya na ka liang ka party NPP ka dang neh bad nang skhem bha hadien ba ka liang pyrshah kata ka Congress kaba don haduh 18 ngut ki nongmihkhmat ki la pait noh bad sah satang 6 ngut mynta. U Mukul Sangma uba dei u khlieh ka liang pyrshah Jong ka Congress lem bad ki parlok 11 ngut u la pyniasoh sha ka Seng All India Trinamol Congress bad ka long ka kabu bah ia ka seng NPP kaba dei ka seng ba lam khmat ia ka Sorkar ba Kan nang khlaiñ. Ka jingiapait ha ka liang pyrshah ka la ai bor Shi katdei ia ka Sorkar MDA khamtam ia ka NPP ban dang Iaineh kumjuh ban dang lah ban ioh synshar biang ha u snem 2023 bad haba ngi ianujor leilei ha u snem 2018 ka seng Congress ka tam bun ban ia ka NPP bad ka pyni ba ka dang biang ka bor bad don ka lad ruh ban wan phai ha u snem 2023.  Hynrei na ka daw ka jingbym ioh long president ne u khliehduh ha ka Party u Mukul sangma u kloi ban mih na katei ka Party ban iasoh ia ka party thymmai kaba na West Beng

Ngin nym iakren ia kiwei pat ki jaka hynrei ngin kren tang ha ka jylla Meghalaya jongngi haba barabor hi ia ki kam sorkar la Shu Thep bad thung ym ba ki biang ban trei ia ka kam hynrei tang na ka daw ka jing ioh ban bei Pisa ki lah ban ioh kam mat dei kiba bym ler ban treikam hynrei tangba ki la don Pisa ka lah biang. Ha ka jylla jongngi ka rukom thep Kam Na ka 100 tang 20 kiba ioh na ka jingtbit lade lane kiba tbit ban trei ia katei ka kam kiwei pat ki dei kiba Shu pynthep nangno nangno tang na ka daw ba ki biang Pisa.  Kiba kham khlaiñ eh ha kane ka rukom thep Kam ki dei ki nongmihkhmat haoid ki don ia la ka bhah hynrei don pat kiba shim kabu da kaba pyndonkam bakla ia ka bor ha kti ban pynioh Kam iano2 la ha ka dur ka Pisa ne ha ka jingithuh ne ia kiba haing hasem. Ka jinduna ki Kam ha ka jylla ban aikam aijam ia ki samla ka dei kawei na ka jinghiar ha ka roi ka par bad lada ka jingthep kam kam wan ha ka dur kaba biang ruh hangta ha juh tlot ka roi ka par bad ka pyni ba long kumba S

Ka Wah Umngot kaba don hapdeng ia ka West Jaintia Hills bad East Khasi district ka long ka Wah kaba Pawnam bha naduh ki por mynshwa bad haduh mynta ruh ka dang iai long ka Wah kaba Ittynad haduh katta katta na ka jingkhuid ba Ittynad ka jaka. Ka Wah Umngot ka dei ka Wah kaba don ha syndah ka shnong Dawki bad la ju khot ruh kum ka Wah Dawki bad ka jaka kaba kham Ittynad ka dei kaba don ha Jan khappud ka India bad Banladesh. Ka jingittynad ka Wah Umngot ka la khring ym tang kiba na ka jylla Meghalaya hynrei wat ia kiba na bar jong ka Ri India ruh ban wan poi ha katei ka jaka na ka bynta ban peit ne sakhi ia ka jingittynad jong katei ka Wah. Ym tang ba ka Ittynad ka jingbun ki dohkha dohpnat ka la khring ruh ia ki rawon ym tang na ki mar Jan shnong hynrei na kylleng ka ri Khasi Jiantia baroh ki lah poi bad ju leit khwai ha kane ka Wah Umngot. Ka Wah Umngot ka dei ka Wah ba don ia ka Jingkieng kaba la rim bad kaba Pawnam bha kaba la tei bad shna da ki sorkar phareng bad mynta ka la dei ka

Ha ki Kam ia kajia pud ha ki bynta Jong ki khappud Jong ka jylla Meghalaya bad ka Assam ka dei kaba la slem bah slem San bad bun ruh ki mynsiem briew ki la duh na katei ka ia kajia pud hynrei kat haduh mynta Duna bha kiba tip bad shemphang bad balei ka jia kumtei. Bad kaei ka daw tynrai Jong katei ka kam kaba lah sahteng da ki phew phew snem. Ka daw tynrai Kam dei satia ba ka sorkar kam don ia u pud u Sam ne u 0 line u ban pyni shai kdar ia la ka Jong ka khyndew ka shyiap hynrei ka daw tynrai ka dei na ki nongshongshnong ki rangbah shnong bad ki briew kiba sah ha katei ka jaka hi. To, ia ka jingwanrah ha ka roi ka par khlem klet ba ngi ha ka jylla ngi kham suki ban ianujor bad ka Assam, ka Assam ka kham sted ha ka wanrah ia ka roi ka par bad ia kata ngim lah hi ruh ban ianujor ia ka jylla jongngi bad ka Assam ha kiba bun ki liang. Balei ka daw tynrai ka jingia umsnam ha ki khappud Assam-Meghalaya ka dei na ki nong shong Shnong ki rangbah bad ki nongialam shnong? bad bun na phi phin kul

Lada ngin iakren tang hapoh ka jylla lajong kata ha jylla Meghalaya ba baroh ki tnad treikam Jong ka sorkar ka ju pynpoi ia ki tulop Jong ki nongtrei ha ka por kaba biang khlem ju pep kata mar ia kut u bnai ha ka sngi nyngkong ne ka 1 tarik ubnai ban wan ka tulop ka la rung hapoh ka Bank Account ne kum ha ki por mynshwa ngi la lah ban leit sei tulop mar ia mih u bnai thymmai. Ngim lah ban len ba baroh hi ki tnad treikam sorkar ki ju pynbiang ia ki tulop Jong ki nongtrei thik pa thik kumba la batai haneng bad lada ka slem ruh Kan shimpor tang da ki taiew lane ki sngi. Sngewtynnad shibun haba ka bainong kaba ngi ioh na ka kam kaba ngi trei ka poi biang por bad biang sngi bad ka long kaba suk shibun lada ka tulop ka poi ha ka por kaba biang bad don ruh ka jingsngewtynnad haba bteng ban trei ia ka kam haba ka jingsiew ka poi biang por. Sngewsih ban ong pat ba nalor ki tnad treikam sorkar ka don tang kawei ka tnad kaba na ka liang ka sorkar ka dang ieh khunrei ka dang ieh khunswet shadien w

Ka long kaei kaei kaba sngewsih ban ia kynmaw ia kaei kaba la dep jia ha kine ki khyndiat bnai bala dep haba ki dkhot ka jaidbynriew kiba ialeh na ka bynta ka ri ka jaidbynriew ki Shah pyn kylla lang-kñia noh tang namar ki don ha ka lynti ban shngaiñ ka jaidbynriew. Ngim batai bniah hynrei kumba baroh ngi tip ia ka jingkhlad u bah Che(bam kwai ha dwar u Blei) ka dei ka bym lah ban pdiang bad ka jingsiat ki Pulit ia u ka long kaei kaei ka bym lah ban pdiang katkum ka jubab na ki tnad Pulit. Dei namar kata ka daw na ka liang ka sorkar katkum ka hukum ka Human Right ka la buh ia ka kynhun jingtohkit kaba ki khot kata ka judicial Enquiry khnang ba yn lap pura ia kata daw tynrai ha lor ka jingshah siat IAP u Bah Che ha ing sah Jong u. Jingbshisha na ka liang ka sorkar ka ai ia ka Jing pyntikna ba la kumno yn pyndep hapoh 15 sngi hynrei mynta la da kibnai lah iohi ba bun ki la klet ia kaei kaba la dep jia. Shuh shuh ngim lah ban shaniah ne tip namar ia ka Peace Committee Jong ka sorkar imat

Katkum ki khubor ha ki ar taiew mynshwa ba la mih ka la pynheh mynsiem bha ia ka jaidbynriew baroh kawei namar ka sorkar jylla ka la phla ba ka la dep pynkynriah ia 40 ing kiba sah ha them metor sha ka jaka sah quarter sorkar ia kiba dei ki nongtrei sorkar. Kane ka jing pynbna na ka sorkar ka la pynheh mynsiem ia ka jaidbynriew baroh kawei namar kane ka jaka katba ka dang dei ka jaka sah ki khar metor ka dang long mawjynthut ia ka jaidbynriew khamtam ia ki trai muluk kiba ju iaid ju ieng na katei ka jaka. Phewse haba ngi ju iaid lynti na katei ka jaka ngi shem ba ki jaka sah ki long kumjuh ki dukan beaiñ ki long kumjuh bad  ka jingbun briew ka long kumjuh bad nym iohi ia kita ki ing thylli ne ki ing jah kumba ka sorkar ka la batai ba ka la dep Weng haduh 40 ing kam don satia kum kata ka jinduna kita ki 40 ing. Shuh shuh ha kine ki sngi na ka liang ka Panchayat committee Jong kitei ki khar poi-ei ki la pynpaw bad pan ka kyrteng  ia kita ki briew kiba ka sorkar kala dep ban Weng lane kit

Ngi la sakhi ha kine ki khyndiat sngi ba kawei ka seng ba na Mawprem ka la khynra ia ki dukan bar jylla ha kitei ki thaiñ ban lap la ki dei kiba biang ne m ia ki kot ki sla ne ki NoC ba la pyni ba ki ioh jingbit na ka shnong. Hynrei kumba pynpaw da katei ka wei ka seng ka long ba bun ki dukan ki don ia ki kot ki sla kiba la rim bha ki bym ju renew shuh da ki bun snem bad wat ia ka trading licence ruh bad labour license ruh bun ki a la iap. Shuh shuh kum ba paw ha kawei ka khubor ha kine ki sngi ba na ka liang kawei na ki sengbhalang la pynpaw ba uwei u dkhar u la Shu ai Pisa khah khah ia uwei uba trei ha katei ka ophis KHADC bad uba ju khot u Deng Nongsiej ha kaba iadei bad kata ka licence ban ioh treikam hapoh u pid u Sam ka jylla jongngi. Bad kane ka la pynlehraiñ bad ka la pynshaiong ba ngin lap ia ki kruin kiba dei na ka snam Khasi Jong ngi hi. Bad kumba long mynta kaba paw ka long kumta hynrei ka bym paw pat haduh ban da sangeh ka talasi ka jingsangeh ban khynra bad ka jingsangeh

Ka scheme Jawaharlal Nehru National Urban Renewal Mission kaba la pynmih ha u snem 2005 na ka bynta ban pynsuk ia u paidbah nongiaid nongieng ha ki jaka sor da kaba pyndonkam da kane ka bus JNNURM ha ka dor kaba rit bad ruh ban nym ktah than ia ka dheng Kali. Kumjuh ha ka jylla jongngi ngi lah ioh lem ia kane ka scheme ha u 2011 bad ka jingioh ia ki bus ka long da ki spah tylli na ka bynta ba kin shakri ia u paidbah ha ki jaka sor bad ruh ba ki paidbah kin siew ha ka dor Bai Kali kaba jem lane kaba kham Duna na kiwei pat ki kali kamai ba la long trai shinet. Ia kane ka scheme la shimti da ka tnad Urban Affaiar ha ka Municipal area namar ka dei ka scheme Urban bad kane ka tnad ka la Shu aiwai ha bun ki briew bad ki jaka sor na ka bynta ban pyn kamai katkum ki kyndon kiba ka sorkar ka buh. Ia kane ka scheme ngi lah ban pyndonkam tang hapoh sor bad kiba shong ia kitei ki bus kin long ki jingmyntoi namar ki hap ban siew ha ka dor kaba rit eh nalor kata ki dei ruh ban shim ia ka receipt pri

Kat nang mih ki sngi ki paidbah ki nang mad ia ka jingeh haba ki iaid ha surok bah ban leit sha Shillong namar hap ban sahkut blok da ki kynta namar ka rit palat ka surok kumjuh ruh ka jaka pynieng Kali kam don satia. Ka jingdheng Kali kaba shyrkhei bha ka dei na ka phang Jong ka Rilbong kaba dei ka lad kaba heh duh bad ka jingdheng Kali ka lah ban poi wat shaduh sha 6 mer bad 7 mer kaba la kot sha ka 7 lane 8 kilometres ka jingdheng Kali naduh ka por 9 baje mynstep. Kumjuh ruh na ka phang Jong ka Lumdiengjri ruh ka dei kawei na ki jaka kiba bun ki kali ki rung bad ki mih bad ka jingdheng Kali ka lah ban urlong ruh wat shaduh Mawlai bad ka jingdon ka lad ha Mawlai Petrol pump teng teng ka wanlam Jing dheng shduh Mawiong kaba la ktah shisha ia ka iaid ka ieng ki paidbah bad katno lei kito kiba sahkut blok ha jaka pynhap ñuit ha Marten kaba la ktah shisha wat ia ka koit ka khiah ruh. Dei namar kata la sngew donkam da ki Fly-over kiban kham pynsuk ia ki kali bad ia ki paid bah ruh kumjuh

Katkum ki Jing iakren bad Jing dawa district kaba kham Sawa jam ha ka rukom dawa ka dei na ka thaiñ Sohra ban ia ka Mairang bad shibun ki jingialang ki jingia kynduh na ka por sha ka por na ki nongialam na ka thaiñ Sohra bad ka sorkar ha kaba iadei bad kane ka mat. Ka thaiñ Sohra kaba don ia ka Civil Sub division naduh u snem 1982 bad ka don haduh 80,000 tam ka jingbun briew na ar tylli ki C&RD Block ka Shella bad Laitkroh katkum ka census 2011 bad katkum u 2021ka jingbun briew na ar tylli ki block ka poi shaduh 1 lak tam. Kumjuh ka thaiñ Mairang ka don ia ka Civil Sub division naduh u snem 1976 kaba kham rim ia ka Sohra bad don ar tylli ki block katta Mairang bad Mawthadrishan kaba la kot ka jingbun briew haduh 1 lak tam Jong la census 2011 bad 1,40 hajar ha u 2021 na ar tylli ki block. Ha kaba iadei pat bad ka jingioh district ka Mairang ka shongnia bad shonghok namar ka dei ka sub division kaba la rim bha ban ia ka Sohra bad ka don ruh ia ka jaka kaba heh bad kaba la ibit ban ph

Ka jingthep kam Pulit kaba dei Jong u snem 2019 ka la sdang mynta u bnai shaid shaid hadien ka jingsahkut na u COVID 19 la kumba ar snem ba mynta ka pynrung kam ka la iaid shakhmat ha ki ba bun ki jaka ha poh sorkar shillong bad sha kiwei pat. Ha ka shisngi ba don ka Jing pynrung kam Pulit lyngba ki exam bad ki test bapher kum ka Mareh ka ba nyngkong kaba la shim bynta da hajar ngut ha ka shisngi ban ia mareh ha madon Jong ka MLP Mawiong kumjuh ha JN Complex stadium shillong bad ha ryngkat ki post bapher bapher ha la ki kyrdan kyrdan. Ka Jing bun ki nongthep kam Pulit ka dei na ka daw ba ha ka jylla jongngi Duna bha ki Kam ki jam lait Noh tang ka kam Pulit bad dei namar kata ka daw ki bun bha ki nongthep kam Pulit Jong une u 2019 kaba la kot haduh palat lak tylli ki application thep Kam Kynthei bad shynrang tang ha 1st MLP Shillong bad kiba long bit ban ialeh ia ka exam ki long haduh 83 hajar tam ki application Kynthei bad shynrang tang ia ki Khasi bad Jaintia quota. Haba ia peit ia k

Ka district thymmai ka ban sa plie shen da ka sorkar kaba ka la thmu ban ai kyrteng ka dei da ka Eastern West Khasi hill dist kaba lah jied da ka cabinet bad ka sorkar jylla ban jer ia ka Mairang kaba lah phiah noh na ka West Khasi kaba dei ka Nongstoin kum ka nongbah. Haba phai sha ka jingioh district thymmai ha ka jylla ka long ka jingkyrkhu ia ka jylla khamtam ia ka thaiñ mairang bad nongkhlaw bad ka long ka jingmyntoi ruh ia katei ka thaiñ namar ka dei ka district kaba heh duh hapoh jylla na ka jingheh ka jaka. Hynrei kaba sngewsih pat mynta ka long ba ka rukom ai bad jer kyrteng Kam iahap shuh katkum u Compass ba la pyndonkam na ka bynta ban geographical direction. Shuh shuh ka West Khasi hill ka la dei lupa sha West napdeng ki Khasi hill te kumno pat Kan mih sa ka Eastern pat ym tang katta lada ai Nothern west Khasi hill ka dang dondur namar ka iahap bad u Compass direction uba ju pyndonkam ban peit ia ka jaka. Dei namar kata ha shwa ban wan ka jinglehraiñ ka sorkar ka la dei ba